Resultaten

Het verzekeringselement in eigen beheer Het in eigen beheer houden van een pensioenregeling leidt tot fiscale besparingen en appelleert aan de wens van vele ondernemers om hun vermogen zo veel mogelijk onder zichzelf te houden en niet te investeren in als complex en duur ervaren financiële producten van in de ogen van velen onbetrouwbare levensverzekeraars.

De fiscus beschouwt het pensioen van de DGA in eigen beheer als een echte pensioenvoorziening. Met dat vertrekpunt bestrijdt hij iedere handeling die in zijn ogen tot een uitholling van het pensioenvermogen leidt. Met de resolutie van 3 juli 2008 heeft de fiscus de vaak wat vrijblijvende financiële verhouding in een situatie van extern eigen beheer op scherp gezet en een nieuwe definitie van het begrip ‘zakelijk’ geïntroduceerd. Van extern eigen beheer is sprake als de pensioenvoorziening in een andere vennootschap -de pensioen BV- dan de vennootschap waarin de DGA in loondienst is -de werkgever BV-, wordt gehouden. Speerpunt van de resolutie is het “voorschrift” om de openindex bepaling in de pensioenovereenkomst – zoveel mogelijk waardevast houden van de pensioenen – te vertalen in een fictieve 2% vaste index. De jaarlijkse dotatie of overdrachtswaarde moet dus daarmee rekening houden.

In een vraag en antwoord van 28 november 2011, nummer 11-027, heeft het Centraal Aanspreekpunt Pensioenen (CAP) haar visie gegeven op het achterwege laten van actuariële herrekening (oprenting) bij uitstel van pensioen. Naar de mening van de belastingdienst is het niet herrekenen gelijk te stellen aan afzien van pensioen met bijbehorende draconische belastingheffing over de waarde in het economisch verkeer van de gehele aanspraak. Gekoppeld aan de loonbelastingbepaling dat een ouderdomspensioen niet uitgaat boven 100% van het pensioengevend loon op het tijdstip van ingang brengt bovengenoemde visie menig DGA in de fiscale gevarenzone.

Wanneer een in eigen beheer gehouden stamrechtkapitaal of een naar eigen beheer overgedragen pensioenkapitaal omgerekend wordt naar een uitkering, dient deze omrekening plaats te vinden op basis van de tarieven van professionele verzekeraars. Partijen dienen immers ook hier zakelijk te handelen. Als gevolg van de huidige lage rentestand (lager dan 4%) en het toepassen van leeftijdsterugstellingen zal de berekende uitkering ten opzichte van de verwachtingswaarde relatief laag zijn. Echter wanneer aan het einde van het jaar de pensioen- en of stamrechtverplichting berekend wordt, dient te worden uitgegaan van een rekenrente van tenminste 4% zonder toepassing van leeftijdsterugstellingen. Het gevolg is dat de fiscale verplichting beduidend lager is dan het naar eigen beheer overgedragen pensioenkapitaal of het in eigen beheer gehouden stamrechtkapitaal. Er treedt dus een vrijval op en dat leidt tot fiscale winst in het jaar van omzetting.

De gebruikelijke indexatiebepaling in de pensioenovereenkomst van de DGA is van een ’baat het niet dan schaadt het niet’ bepaling intussen verworden tot een blok aan het been van de DGA. Denk bijvoorbeeld maar aan de perikelen bij overdracht van pensioenkapitaal. Of aan de extra claim die door de voorwaardelijke indexatieverplichting op het vrije vermogen wordt gelegd waardoor de dividendruimte beperkt wordt. Veel DGA’s willen graag af van de indexatie zodra hen de consequenties ervan duidelijk worden. Echter, het zonder meer afzien van het recht op indexatie, ook als dit recht in feite niet voor verwezenlijking vatbaar is, wordt door de fiscus gezien als het afzien van een aanspraak op pensioen met alle bijbehorende fiscale sancties. Creatieve geesten onder onze lezers hebben daarom als eens geopperd de indexatie uit te ruilen tegen een hoger gelijkblijvend pensioen.

Interessant is de samenloop tussen pensioen en lijfrente als door de uitruil van het indexatierecht een tijdje gestopt wordt met pensioenopbouw. Immers, de pensioenaangroei (factor ‘A’) van de gemiddelde DGA is normaal gesproken zo groot, dat er niet of nauwelijks lijfrenteruimte is. Het stopzetten van de pensioenopbouw betekent dat er ook niet langer sprake is van pensioenaangroei, de A is over die jaren 0. Dat kan betekenen dat de DGA over die jaren waarin de opbouw is gestopt, gebruik kan maken van het lijfrenteregime, uiteraard met een vertraging van een jaar. De vraag is echter of bij de omzetting van het indexatierecht artikel 3.133 lid 2 letter k wet IB van toepassing is. In dit artikel wordt bepaald dat er sprake is van een negatieve uitgave indien een pensioentekort waarvoor lijfrentepremie in aftrek is gebracht nadien wordt gecompenseerd door middel van verbetering van een aanspraak ingevolge een pensioenregeling.