Resultaten

De aanspraak ingevolge een oudedagsverplichting, de ODV, is een bijzondere vorm van oudedagssparen met kenmerken van een pensioen en een lijfrente. Een ogenschijnlijk eenvoudige fiscale vorm die echter adviseurs al voor vele hoofdbrekens heeft gezorgd. Niet op fiscaal vlak, hoewel, er zijn inmiddels al heel veel Vragen & Antwoorden door het centraal aanspreekpunt pensioenen van de belastingdienst gepubliceerd om de summiere fiscale wetgeving te verduidelijken. De hoofdbrekens zitten vooral in de consequenties voor het erfrecht en de erfbelasting.

Ondernemers kiezen er vaak voor om het vermogen in de vennootschap te beleggen in onroerend goed. Onroerend goed is een illiquide belegging en daarmee risicovol als er direct geld benodigd is, bijvoorbeeld voor pensioen. Zeker als het dient ter dekking voor het opgebouwde pensioen. Op 13 september 2018 heeft de Rechtbank Noord-Holland geoordeeld dat een pensioen is afgekocht als gevolg van het vestigen van een tweede pandrecht op een woonhuis waarop de vennootschap een eerste pandrecht had gevestigd.

Bij de totstandkoming van de Wet uitfasering van pensioen in eigen beheer en overige fiscale pensioenmaatregelen in 2017 hebben wij er bewust voor gekozen de keuzes omtrent de afwikkeling van de opgebouwde pensioenen in eigen beheer te koppelen aan de pensioendoelstelling van de verplichting. Namelijk, het alloceren van een deel van het vennootschappelijke vermogen voor een inkomen voor straks. Dus de keuzes niet louter laten afhangen van het fiscale voor- of nadeel nu. Pensioen is namelijk niet uitsluitend een aftrekpost voor de vennootschapsbelasting geweest, maar voorziet in een inkomensvoorziening voor het gezin.

Een van de meest controversiële antwoorden van het CAP inzake de uitfasering van het pensioen in eigen beheer was in april 2017, vraag en antwoord 17-016. Dit betrof een vraag over de afkoopwaarde en met name de afkoopkorting bij afkoop van een reeds ingegaan partnerpensioen indien de DGA overleden was na 31 december 2015 maar voor de afkoopdatum. Op grond van de tekst van artikel 38o lid 1 wet LB wordt de afkoopkorting verleend over de fiscale pensioenverplichting op het moment van afkoop of indien deze lager is, over de fiscale pensioenverplichting per 31 december 2015. En in deze laatste bepaling schuilt het probleem. Het CAP redeneert als volgt.

De ODV is in het civiele recht nog een onbekende fi guur. Dit betekent dat bij een overlijden (zie PUTD 2018-9) en ook bij een echtscheiding, de huidige wet- en regelgeving en jurisprudentie omtrent pensioen daarvoor in principe los gelaten zal moeten worden en opnieuw ingevuld zal moeten worden. De belastingdienst begint in vraag en antwoord 18-006i met de introductie van een voorwaardelijke ODV alvast met fi scale facilitering van de civielrechtelijk nog niet ingevulde wet- en regelgeving. Deze invulling is voor de praktijk overigens wel wenselijk. In het vraag en antwoord wordt ingegaan op de vervreemding en op de omzetting van een ODV in een andere ODV bij echtscheiding. Volgens de belastingdienst is dan via de schakelbepaling in artikel 38p lid 4 wet LB het voor pensioen geldende artikel 19b lid 3 wet LB van toepassing. Hierdoor kan een ODV evenals een pensioen, in het kader van echtscheiding geruisloos (zonder directe loonbelastingheffi ng) worden vervreemd of omgezet.