Resultaten

Eén van de onderdelen in het pensioenakkoord waarover vooralsnog weinig discussie is, is de invoering van een arbeidsvorm neutraal pensioenkader. In het huidige pensioenstelsel is de fiscale ruimte voor een pensioen met een doorsneepremie soms oplopend 33% van de pensioengrondslag of de stijgende staffels bij een beschikbare premieregeling veel groter dan de fiscale ruimte voor een lijfrente. Een ondernemer kan geen gebruik maken van de fiscale pensioenruimte. Hij is immers geen werknemer en valt niet onder de loonbelasting.
Ook een DGA heeft een beperkte toegang tot collectieve pensioenproducten. De PPI is niet mogelijk, deelname aan de collectieve regeling voor werknemers ook niet en veel verzekeraars hebben in de laatste jaren, de distributie van individuele pensioenverzekeringen gestaakt

Op 12 juni hebben de staatssecretarissen van Financiën de Eerste Kamer voor de derde en laatste keer geïnformeerd over het daadwerkelijk gebruik van de uitfaseringregeling in 2019. In april 2018 en april 2019 was de eerste en tweede tussenstand in de uitfaseringswetgeving gepubliceerd. De telling is gebaseerd op het aantal ontvangen informatieformulieren. Het aantal DGA’s dat in 2019 heeft gekozen voor het prijsgeven van het pensioen, gevolgd door afkoop viel tegen met een totaal van 1685. De geschatte belastingopbrengst was hiermee lager dan de 500 miljoen die voor 2019 begroot was. Echter in totaal heeft de afkoop 3.494 miljoen opgebracht en hiermee 97 miljoen meer dan begroot. Samen met de gepubliceerde cijfers over 2017 en 2018 leidt dit tot de volgende eindstand, uitgaande van 150.000 DGA’s met pensioen in eigen beheer.

Naar aanleiding van een door DGA aangespannen zaak bij de Hoge Raad, heeft de Advocaat Generaal Niessen onlangs ambtshalve de vraag opgeroepen of er ook op de belastingdienst een zorgplicht rust. Helaas heeft de Hoge Raad de suggestie van de AG om in te gaan om ambtshalve in te gaan naast zich neergelegd, maar het advies is belangwekkend genoeg om hier op in te gaan. Op grond van de gedachte achter de Algemene wet bestuursrecht (Awb), die algemene regels bevat voor de verhouding tussen de overheid en de burgers en bedrijven, concludeert hij dat de overheid er primair is voor de burger. In de laatste jaren is het handelen van de overheid vanuit burgerperspectief zowel door de Regering alsook de Raad van State omarmt. In dat kader hebben ook de medewerkers van de belastingdienst een zorgplicht.

Veel DGA’s die al in 2017 AOW ontvingen hebben in dat jaar het pensioen in eigen beheer afgekocht. De effectieve belastingdruk over de fiscale pensioenverplichting lag bij afkoop tussen de 35 en 40%. Na de afkoop resteerde er in het algemeen alleen nog maar een box-I inkomen ter grootte van de AOW. De netto-afkoopsom in combinatie met een dividenduitkering uit de BV vulde het netto besteedbaar inkomen aan. De dividendklem was met de afkoop immers verdwenen. Drie jaar later, in 2020, kan de DGA, door gebruikmaking van de middelingsregeling, de effectieve belastingdruk over de fiscale pensioenverplichting bij de afkoop verlagen

Tot aan 1 juli 2017 was het mogelijk om gedurende de DGA-periode het bij een verzekeraar opgebouwde pensioenkapitaal over te dragen naar de eigen BV. Daarna was dat, in verband met het verbod op ’nieuw‘ eigen beheer niet meer mogelijk. Overdracht van het pensioenkapitaal van een verzekeraar naar de eigen BV moest wel aan een aantal voorwaarden voldoen. De belangrijkste twee zijn:
– het pensioenkapitaal moet aantoonbaar opgebouwd zijn tijdens de DGA periode. In de praktijk bleek dit bij een niet zo adequate dienstadministratie in sommige gevallen nogal rekbaar
– het ontvangen pensioenkapitaal moet een pensioenbestemming krijgen. Dit betekent onder meer ook vastlegging in een pensioenovereenkomst

In dit nummer hebben wij aandacht besteed aan een aantal uitspraken waarbij de belastingdienst een gesanctioneerde vorm van afkoop van een pensioen- of een loonbelastingstamrecht constateerde. Bij de uitspraak van de Rechtbank Noord-Holland, waarbij het overmaken van pensioenkapitaal naar een BV met onderdekking, indirect leidde tot afkoop, werd de belastingdienst op het spoor gezet, door een verzoek om de pensioenverplichting af te waarderen. Dit pakte dus voor de DGA volledig verkeerd uit. In plaats van weg te komen met een lege BV, zonder belastingschuld leidde dit per saldo tot een heffing van 72% over het ontvangen pensioenkapitaal. Ook bij de uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden had een op het eerste oog te goede trouw voorleggen van een verzoek tot tijdelijke opschorting van de stamrecht uitkeringen een averechts effect